Τοποθέτηση της Ελισάβετ Φράγκου, Προέδρου του Συλλόγου ΒΑΡΟΣΙ, στην εφημερίδα ΕΔΕΣΣΑΙΚΗ (φύλλο 1/10/2021)
Από την Κυριακή 26/09 στην οικία Τσάμη, «Το σπίτι του Βαροσίου» όπως ονομάστηκε, θα προβάλλεται σε ενδιαφερόμενους, επισκέπτες και τουρίστες, τρισδιάστατη (3D) αναπαράσταση επαυξημένης πραγματικότητας, των παλιότερων χρόνων της συνοικίας του Βαροσίου.
Με τεχνολογικό εξοπλισμό που εξασφάλισε ο Δήμος Έδεσσας στα πλαίσια υλοποίησης ευρωπαϊκού προγράμματος, οι εμπνευστές και δημιουργοί της αναπαράστασης, έχουν σκοπό να ταξιδέψουν τον επισκέπτη στο παρελθόν, ώστε να αισθανθεί, όπως ισχυρίστηκαν οι ίδιοι, έντονα συναισθήματα γνωρίζοντας την παλιά γειτονιά.
Είναι δύσκολο να υποθέσω τα συναισθήματα που θα νιώσει ο επισκέπτης από αυτήν την εμπειρία, μπορώ όμως να εκφράσω όσα ένιωσα εγώ, που γεννήθηκα και μεγάλωσα στο ΒΑΡΟΣΙ... Που έπαιξα στα καλντερίμια του , μάτωσα τα γόνατά μου στις πέτρες του, μύρισα τα γιασεμιά στις γλάστρες του, γεύτηκα το ψωμί από τις πινακωτές του κυρ – Γιάννη και τα γλυκά σύκα του Λόγγου που έφερνε ο Κύρος στα κοφίνια του, έκοψα την αγουρίδα από την κληματαριά του παππού μου, σκιάχτηκα από τα ουρλιαχτά των σφαγείων, άκουσα τις ιστορίες των γιαγιάδων έξω από τις βαριές εξώθυρες με τα ρόπτρα, κράτησα την αμεσότητα και την περιπαικτική γλύκα του τοπικού ιδιώματος, έκλεισα στην ψυχή μου το σφύριγμα του ανέμου, τα αργόσυρτα βήματα στο πλακόστρωτο, το γέλιο αλλά και τα δάκρυα των ανθρώπων του.
Δυστυχώς, παρακολουθώντας τη συγκεκριμένη αναπαράσταση τίποτα από αυτά δεν ένιωσα, δεν είδα, δεν άκουσα. Αντιθέτως, πικράθηκα και την απογοήτευσή μου αυτή δεν θα μπορούσα να την αφήσω ανέκφραστη, αφού αν και από τεχνολογικής πλευράς όλα μπορεί να ήταν άψογα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προγράμματος, έλειπαν τα σημαντικότερα κομμάτια της γειτονιάς, η ψυχή, η ζωντανή μαρτυρία, η συγκίνηση, η ανάμνηση,… η ίδια η γειτονιά!
Αποστασιοποιημένη εικονική αποτύπωση δηλαδή του παρελθόντος μια γειτονιάς… Ένα τουριστικό προϊόν, με σύγχρονους όρους και νεόκοπη αισθητική, με σκοπό τη δημιουργία λιγοστών εσόδων.
Είναι συνεισφορά ανάπτυξης εν τέλει η πρωτοβουλία ή ακόμα μια εκμετάλλευση της ταλαιπωρημένης συνοικίας του Βαροσιού από φιλόδοξους αγαπητικούς της;
Η συνοικία είναι μια ζωντανή γειτονιά, που προσπαθεί στο διάβα του χρόνου, να διατηρήσει τα μοναδικά της χαρακτηριστικά, εγκαταλελειμμένη εδώ και χρόνια, από το Δήμο και την πολιτεία. Εκείνο που προσδοκούν οι κάτοικοί της, αλλά και οι πολίτες της πόλης, είναι το ζωντάνεμα και η αναγέννησή της, μέσα από λύσεις και προτάσεις εφικτές. Όταν τα κτίρια καταρρέουν, κατεδαφίζονται ή καλύπτονται με λαμαρίνες, είναι τουλάχιστον προκλητικό, να μιλάμε για ανάδειξη του Βαροσίου μέσα από 3D αναπαραστάσεις και τα αναμενόμενα συνοδά συναισθήματα!
Είναι εξαιρετικά δυσάρεστος ο αισθητικός «θόρυβος» της πρωτοβουλίας αυτής στην καρδιά της συνοικίας και γεγονός που επιβαρύνει, τις ευαίσθητες ισορροπίες των αισθητικών, ιστορικών, κοινωνικών αξιών της συνοικίας. Όλες οι αναφορές της εν λόγω αναπαράστασης, στην ιστορία, στα συναισθήματα, στην πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά, μόνο ως μυθοπλασίες για τους τουρίστες μπορούν να σταθούν και αυτό δεν ταιριάζει στο Βαρόσι.
Για να έχει ένα πρόγραμμα αξία και σημασία, είναι σημαντικό η επιλεξιμότητα και η σκοπιμότητά του, να υπηρετούν ένα ευρύτερο πλαίσιο και πλάνο για την επίτευξη του στόχου, να βασίζονται στο σεβασμό και στην κατανόηση των υπαρχουσών συνθηκών, να συνομιλούν και να δένουν αρμονικά με την υπάρχουσα κατάσταση. Διαφορετικά, μιλάμε για συγκυριακό επικοινωνιακό πυροτέχνημα, που αφαιρεί αντί να προσθέτει στην εξυπηρέτηση του σκοπού.
Εξάλλου, όπως λένε και οι ειδικοί του χώρου, για να είναι βιώσιμος ο τουρισμός, απαιτείται οι πρωτοβουλίες και τα έργα να χαρακτηρίζονται από την «ηθική των επεμβάσεων», που σημαίνει ότι το περιβάλλον και οι άνθρωποι που υποδέχονται τους επισκέπτες, συντονίζονται, συμπλέουν, υποστηρίζουν και τελικά ¨αγκαλιάζουν¨ την όποια επέμβαση.
Για όλους αυτούς τους λόγους, επέλεξα να μη χειροκροτήσω αλλά να καταθέσω για πολλοστή φορά την αγωνία μου για το μέλλον της γειτονιάς που μεγάλωσα και που στα καλντερίμια της έκανα τα πρώτα βήματα της ζωής μου.
